5 เงื่อนไขความสำเร็จที่สนับสนุนการยกระดับ คุณภาพการศึกษา
5 เงื่อนไขความสำเร็จที่สนับสนุนการยกระดับ คุณภาพการศึกษา
วสันต์ สุทธาวาศ : เรียบเรียง
…ผู้เรียนมีความรู้ความเข้าใจในเนื้อหาสาระของบทเรียนและสามารถเชื่อมโยงสู่การปฏิบัติได้… *
…ผู้เรียนมีความใฝ่รู้ใฝ่เรียนและสามารถค้นคว้าหาความรู้จากแหล่งต่างๆ ได้ดี…**
…การพัฒนาด้านคุณธรรมจริยธรรมและประชาธิปไตย และความสามารถด้านคิดสร้างสรรค์อยู่ในระดับมาก…***
…หลักสูตรและการจัดการเรียนการสอนสามารถรองรับการเปลี่ยนแปลงของโลกและประชาคมอาเซียน… ****
เป็นรายงานผลจากการพัฒนาการศึกษาของไทยที่ดูไม่เลว ค่อนไปทางดีเสียด้วยซ้ำ แต่ทำไมเรายังรู้สึกตะขิดตะขวงใจ *****
จากภาพที่ปรากฏอยู่ตรงหน้า จากลูกหลาน จากเด็กข้างบ้าน หรือกระทั่งจากเยาวชนที่หลงผิดคิดสั้นอย่างดาษดื่น จนเกิดเป็นภาพชินตา ******
เดี๋ยวนะ!! ลองย้อนกลับไปอ่าน (* ถึง ****) ใหม่อีกครั้ง??
หลายฝ่ายไม่ได้ชินชากับความขัดแย้งระหว่างตัวหนังสือในหน้ากระดาษ A4 กับหนังชีวิตจริงตามหน้าเสื่อดังกล่าว
นำไปสู่การร้องเรียกหาการศึกษาที่มีคุณภาพเพียงพอ โดยการยกระดับ คุณภาพการศึกษา เดินหน้าสู่การพัฒนาให้สอดคล้อง
กับสังคมโลกในศตวรรษที่ 21 ด้วยกระบวนการที่เป็นรูปธรรม
หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงเร่ง “ยกเครื่องการศึกษาไทย” ให้มีคุณภาพมาตรฐานในระดับสากลและเหมาะสมกับสังคมโลกยุคใหม่
มีการกำหนดจุดเน้นในการพัฒนาการศึกษาของไทย และผลักดันเป็นยุทธศาสตร์การขับเคลื่อนเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษา
สู่การปฏิบัติจนถึงระดับห้องเรียน ด้วยกลไกที่คาดหวังว่าจะมีประสิทธิภาพต่างๆ นานา
เดี๋ยวนะ!! ลองย้อนกลับไปอ่าน (***** และ ******) ใหม่อีกครั้ง??
เกิดเป็นวังวนในการพัฒนาแปลกๆ ที่เหมือนจะได้ผล แต่กับล้มเหลว!! หรือแท้จริงแล้วนอกจากกลไกการขับเคลื่อนเชิงยุทธศาสตร์ที่ดูอลังการ
จนชวนให้นึกว่าเป็น Proverb of administration******* (คำนี้แปลว่า..?? โปรดย้อนกลับไปอ่าน** และพิสูจน์)
ยังได้มีปัจจัยเงื่อนไขบางประการที่คอยสนับสนุนการยกระดับ คุณภาพการศึกษา ให้ประสบผลสำเร็จ
อะไร? อย่างไร?
1. เสริมสร้างภาวะผู้นำการบริหารการเปลี่ยนแปลง
ต้องมีการเสริมสร้างภาวะผู้นำของโรงเรียนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอย่างจริงจังและต่อเนื่อง โดยให้ตระหนัก รับรู้ ยอมรับ เข้าใจในบริบทและสภาพการเปลี่ยนแปลง
พร้อมเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้น มีความสามารถในการประสานงานข้ามหน่วยงานและสร้างเครือข่ายในการทำงาน มีวิสัยทัศน์ก้าวไกล คิดนอกกรอบ (กล้าพอหรือไม่!!??)
ตลอดจนสามารถสื่อสารทำความเข้าใจให้เกิดการยอมรับได้ทั้งอย่างเป็นทางการและไม่เป็นทางการ มีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับเทคโนโลยีสารสนเทศที่ทันสมัย
เข้าใจในขั้นตอนและกระบวนการนโยบาย รวมถึงสามารถกำหนดและผลักดัน ยุทธศาสตร์ไปสู่การปฏิบัติได้สำเร็จอย่างเป็นรูปธรรม
และที่สำคัญ คือ เป็นผู้นำที่มีคุณธรรม จริยธรรม สามารถบูรณาการการทำงานอย่างเป็นระบบเพื่อมุ่งไปสู่เป้าหมายสุดท้าย คือ เพื่อประโยชน์ของผู้เรียน
2. เน้นกระบวนการร่วมเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง
ต้องมีการส่งเสริมให้เกิดกระบวนการเรียนรู้ที่เกิดจากการแลกเปลี่ยนประสบการณ์จากการปฏิบัติจริง (Action Learning)
ผนวกกับการมีเพื่อนร่วมเรียนรู้ และพี่เลี้ยงที่คอยช่วยเหลืออย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เกิดความเข้าใจและการเปลี่ยนแปลงอย่างยั่งยืน แทนที่รูปแบบและวิธีการในห้องเรียนแบบเดิม
โดยให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมและลงมือปฏิบัติจริงทุกขั้นตอน จนเกิดการเรียนรู้ด้วยตนเอง มีปฏิสัมพันธ์ ได้เรียนรู้ร่วมกัน ได้แลกเปลี่ยนข้อมูล ความรู้ ความคิด
และประสบการณ์ร่วมกันให้มากที่สุด อันจะส่งผลให้ผู้เรียนสามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ได้อย่างแท้จริง
..นอกจากนี้ ผู้เกี่ยวข้องทั้งหลายก็ต้องร่วมปฏิบัติจริงในหน้าที่ของตนเองด้วย..
3. ปรับปรุงกฎ ระเบียบต่างๆ ให้เอื้อต่อการเปลี่ยนแปลง
ต้องมีการทบทวนกฎและระเบียบปฏิบัติเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการสอน การบริหารจัดการ หรือที่เป็นปัญหาอุปสรรคต่อการปฏิบัติงานหรือภาระงานของผู้สอน
ต้องดำเนินการยกเลิก ปรับปรุง หรือจัดให้มี กฎ ระเบียบ ข้อบังคับหรือประกาศขึ้นใหม่ ให้สอดคล้องกับบริบทที่เปลี่ยนไป เป็นที่ยอมรับและสอดคล้องเหมาะสมกับสังคมเรา สังคมโลก
4. นำโปรแกรมประยุกต์มาช่วยสนับสนุนการเรียนการสอน
ต้องมีการสนับสนุนให้มีการนำระบบเทคโนโลยีสารสนเทศใหม่ๆ (ที่ไม่คุกคามผู้ใช้จนตั้งตัวไม่ติด!!) เข้ามาสนับสนุนการเรียนการสอนและการจัดการ
เป็นโปรแกรมประยุกต์ (Applications) ต่างๆ ที่ใช้ประโยชน์เพื่อเชื่อมโยงการทำงานภายใน หรือการทำงานร่วมกันระหว่างหน่วยงานให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
รวดเร็ว และ มีความถูกต้องมากยิ่งขึ้น ตลอดจนใช้ประโยชน์ในกระบวนการเรียนการสอนให้ทันสมัยและตอบสนองได้อย่างฉับไว
5. ใช้การวิจัย การติดตาม และประเมินผลเป็นฐานในการพัฒนา
ต้องมีการติดตามการดำเนินงานในทุกขั้นตอน เพื่อให้ได้มาซึ่งข้อมูลย้อนกลับ และนำกลับมาศึกษา วิจัย และพัฒนา (R & D) ถือเป็นหัวใจสำคัญของกระบวนการขับเคลื่อน
เพราะจะทำให้ทราบถึงปัจจัยต่างๆ ที่เกี่ยวข้องและส่งผลต่อความสำเร็จของโครงการ เช่น ความพึงพอใจ ความรู้ความเข้าใจ ความพร้อม พฤติกรรม และปัจจัยที่เกี่ยวข้องต่างๆ เป็นต้น
ซึ่งข้อมูลที่ได้จากการวิจัยนั้นจะสะท้อนไปสู่การเป็นวงจรของการพัฒนาที่ต่อเนื่องและมีประสิทธิภาพ
จะเห็นได้ว่า คำสำคัญ (Keyword) คือ “เปลี่ยน ร่วมกัน และ ต่อเนื่อง” โดยซึมในทุกฐานคติของ 5 เงื่อนไขดังกล่าว ได้แก่
คน เครื่องมือ และกระบวนการ ที่ต้องได้รับการจัดการอย่างเหมาะสมกับบริบทและเป้าหมาย
เดี๋ยวนะ!! ลองย้อนกลับไปอ่าน ******* ใหม่อีกครั้ง??
More Information:
Connecting the 21st Century Dots: From Policy to Practice.
Core subjects and 21st century themes, The Partnership for 21st Century Skills (P21).
Education For All Global Monitoring Report.
Teaching and learning: Achieving quality for all.
Transformational Leadership: ASCD
จุดเน้นการดำเนินงาน สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ปีงบประมาณ 2557
รายงานการติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษาตามนโยบายด้านการศึกษา สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา